Kobylany

Kobylany to wieś na południu Podlasia, na pograniczu Równiny Łukowskiej i Wysoczyzny Siedleckiej. Położona w sąsiedztwie lasu, 13 km na południowy wschód od Łosic.

Kobylany - właściciele

Połowa XVII w. - Kazimierz Orzeszko, podstoli mielnicki
Od 1674 r. - Jana Mężeński herbu Kościesza, brat sędziego grodzkiego w Mielniku
Od lat 90-tych XVII w. - Wiktoryn Kuczyński, kasztelan podlaski
1741-77 r. - Leon Michał Kuczyński (syn Wiktoryna)
Od 1778 r. - Feliks Kuczyński (syn Leona). Dwór w Kobylanach był wówczas ośrodkiem niewielkiej włości składającej się ze wsi Kobylany i wsi Kiełbaski wciśniętych pomiędzy rozległe dobra hrabstwa bialskiego Radziwiłłów i obszerną włość huszlewską książąt Woronieckich
Od 1788 r. - Dominik Kuczyński (brata Feliksa Kuczyńskiego) dziedzica dóbr Woźnik
1819 r. - Józefa Kuczyńska (wdowa po Feliksie Kuczyńskim) i jej syna Aleksander Kuczyński (właściciel Woźnik i Korczewa)
Lata 20 XIX w. - Kuczyńscy sprzedali Kobylany Karolowi Kozłowskiemu
Lata 50 i 60 XIX w. - Tomasz Nicefor Flejczerowski (po ożenku z Jadwigą Joanną Kozłowską)
Od 1893 r. - Roman Frankowski
Od 1911 r. - Józef Frankowski. Sprowadzał on różne rodzaje drzew do parku w Kobylanach (limby, modrzewie, buki)
Od 1919 r. - Karol Frankowski. W 1932 r. Karol Frankowski dokonał remontu pałacu.
Od 1937 r. - po śmierci Karola Frankowskiego pozostał we władaniu spadkobierców Haliny, Wandy i Karola Frankowskiego (juniora).
Od 1940 r. - w czasie wojny Niemcy przysłali do dworu w Kobylanach swego administratora Donaja. Frankowscy zostali tylko rezydentami zdanymi na jego łaskę.
Od 1941 r. - niemiecki zarządca Tadeusz Braun
1944 r. - NKWD otoczyło dwór i aresztowało partyzantów AK. Do grudnia przeprowadzono parcelację majątku Frankowskich, a panie Frankowskie wyrzucono z dworu.

Kobylany - zespół dworski

Z dawnego zespołu dworskiego, w którego skład wchodził dwór, zabudowania gospodarcze (m.in. gorzelnia) do dziś zachowało się jedynie założenie parkowe, na którego terenie działa szkoła. Teren majątku rozparcelowano w latach 1944-1945, a dawny dwór sprzedano gospodarzom ze wsi Kobylany, którzy go rozebrali z przeznaczeniem na budulec. Rozebrano również zabudowania gospodarcze i parkany. Większość uzyskanego z rozbiórki materiału została użyte do budowy drogi do miejscowości Rudka. W 1949 r. spaliła się dworska stodoła.

W szkolnej Izbie Pamięci Narodowej można obejrzeć ciekawe eksponaty: zabytki kultury materialnej, pamiątki martyrologii z okresu ostatniej wojny i numizmaty.

Fragmenty krajobrazowego parku podworskiego z pierwszej połowy XIX wieku ze starymi jesionami (pomnikami przyrody), lipami oraz nielicznymi gatunkami drzew egzotycznych.

Kobylany - dawna szkoła

W centrum wsi znajduje się drewniana, stara szkoła. Najstarsza część to dawny budynek dworski, zbudowany w celu umieszczenia tam ochronki (zakład dobroczynny, prowadzony w celu opieki i wychowania ubogich, małych dzieci). Uczono tam w języku polskim, w tajemnicy i strachu przed carską policją. Po otrzymaniu niepodległości z chwilą objęcia szkolnictwa przez władze polskie w 1918 r. na miejscu ochronki powstała Publiczna Szkoła Powszechna w Kobylanach, do której zaczęły uczęszczać zarówno dzieci dworskie jak i gospodarskie. Obecny kształt szkoła zawdzięcza powiększeniu w 1938 r. Wysiłkiem całej wsi dobudowano 2 sale lekcyjne i przerobiono resztę budynku. W 1961 r. szkoła przeniesiona została do nowego budynku położonego w miejscu rozebranego w 1959 r. pałacu.

Kobylany - figura przydrożna

Figura przydrożna z przełomu XVIII i XIX w. Zbudowana w formie murowanego słupa czworobocznego, tynkowanego, o ścianach ożywionych płycinami. U szczytu posąg Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z piaskowca.

W okolicy Kobylan, w roku 1942, oddziały AK stoczyły walkę z obławą niemiecką.

Kiełbaski - obelisk

W sąsiedniej miejscowości - Kiełbaski, znajduje się obelisk upamiętniający bitwę, jaką 5 października 1946 r. stoczył oddział AK pod dowództwem porucznika Kurzawy z przeważającymi siłami UB, MO, KBW i NKWD. Znajduje się tam również krzyż upamiętniający egzekucję 9 mieszkańców Kornicy (15 sierpnia 1943 roku).

Bibliografia:

"Łosice i okolice. Przewodnik turystyczny". Ryszard Chojecki; Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej Lublin i Biała Podlaska 1983.
"Mapa topograficzna Polski: Siedlce". Marta i Piotr Śliwińscy; Wojskowe Zakłady Kartograficzne, Warszawa 1997.
"Powiat Łosicki". Starostwo Powiatowe w Łosicach.
www.zabytki.pl