Jeziory
Jeziory to malutka wieś na południu Podlasia. Położona wśród dużych lasów otaczających ją z trzech stron, 6 km na południowy wschód od Łosic.
Jeziory - pomnik
Kamień - pomnik upamiętniający walkę stoczoną przez polskich partyzantów z 34 pułku piechoty Armii Krajowej z Niemcami w czasie II wojny światowej. Partyzantami dowodził major Stefan "Zenon" Wyrzykowski.
Obecnie rokrocznie na pamiątkę wspomnianej bitwy w ramach Rajdu Konnego Szlakiem Oddziału Partyzanckiego "Zenona" przed pomnikiem odprawiana jest uroczysta msza polowa, po której odbywa się inscenizacja przekazania sztandaru oraz szarża ułanów.
Msza polowa, podczas której dokonano poświęcenia i wręczenia sztandaru odbyła się w pobliżu wsi Jeziory 29 czerwca 1944 r. W uroczystości uczestniczyło kilku dowódców AK jak również wielu mieszkańców pobliskich wiosek.
"...Przybyliśmy tu nocą i po krótkim odpoczynku zapanował ruch niezwykły. W lesie szykowano ołtarz polowy i prowizoryczne stoły. (...) Na stole przed ołtarzem udekorowanym spadochronami, na których sfrunęli nasi Amerykanie, leży piękny biało-czerwony sztandar z wyhaftowanym srebrnym orłem i Matką Boską Częstochowską. (...) Ksiądz "Miś" dokonuje aktu poświęcenia. Doktor Wróblewski (...) bierze ze stołu sztandar. Cisza taka, że słychać tylko przyśpieszony oddech stojących. Jakieś ogromne wzruszenie ściska gardło. Do doktora Wróblewskiego podchodzi "Zenon", a za nim porucznik "Maciek" i podchorąży "Aleksander". "Zenon" klęka. Padają słowa: "W imieniu społeczeństwa Podlasia przekazuję ten sztandar".
O uroczystości poświęcenia sztandaru dowiedzieli się Niemcy i następnego dnia wieczorem oddział "Zenona" został zaatakowany przez żołnierzy Wehrmachtu, żandarmerii i policji zaopatrzonych w samochody pancerne i samoloty rozpoznawcze. Tyraliera żołnierzy niemieckich zbliżała się od strony Chotycz i szosy Łosice - Łuzki. Kiedy pojawiła się przed zabudowaniami wsi Jeziory, doszło do gwałtownej wymiany ognia z Niemcami, którzy zostali wyparci z wioski.
Następnie oddział mjr. "Zenona" w porę wycofał się z pola walki (mając 2 zabitych i 12 rannych; zginęło też 3 mieszkańców wioski), ponieważ w tym czasie od strony wiosek Ławy i Zienie zbliżała się druga grupa niemieckich żołnierzy. W płonących zabudowaniach wsi doszło do walki obu oddziałów niemieckich między sobą. Nie wiedziały one, że w wiosce nie ma już partyzantów.
Po silnej wymianie ognia z broni maszynowej, ręcznej i moździerzy dowódcy obu grup w końcu zorientowali się, że walczą sami ze sobą i przerwali ogień. Ponieśli dotkliwe straty, nie zostały jednak precyzyjnie ustalone. Uczestnicy tamtych wydarzeń mówią o 187 zabitych i podobnej liczbie rannych.
Tymczasem wściekli hitlerowcy postanowili zemścić się za poniesione straty. Urządzili masakrę w Chotyczach. Żandarmi zatrzymali na szosie około 100 osób (mieszkańców Chotycz, Toporowa, Jezior, Ław i Łosic). 24 mężczyzn rozstrzelano, resztę zwolniono do domów. W Chotyczach znajduje się pomnik ku czci pomordowanych. Po bitwie partyzanci tropieni przez nieprzyjaciela przedostali się w lasy radzyńskie.
Jeziory - jeziorko
W pobliżu znajduje się naturalne jeziorko śródleśne, niestety powoli zarastające.
Jeziory - lasy
Wieś Jeziory z trzech stron otoczona jest pięknymi lasami.
Bibliografia:
- "Łosice i okolice. Przewodnik turystyczny". Ryszard Chojecki; Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej Lublin i Biała Podlaska 1983.
- "Na ścieżkach Podlasia". Karol Frankowski;
- "9 Podlaska Dywizja Piechoty Armii Krajowej". Jerzy Soroka;
- "Ku czci obrońców ojczyzny". Małgorzata Waszkiewicz; Gazeta Łosicka 7/2004.
