nagłówek "Avorum respice mores" (Bacz na obyczaje przodków) – dewiza herbowa przysługująca jedynie hrabiom Ledóchowskim h. Szaława link nagłówka

Łosice

Łosice - kościół

Łosice to miasto na Podlasiu, 7,8 tys. mieszkańców, siedziba urzędu miasta i powiatu. Położone nad rzeką oczna (lewobrzeżnym dopływem Bugu) i sztucznym zbiornikiem wodnym, na wschodnim krańcu województwa mazowieckiego. Wraz z najbliższymi okolicami zajmują część wschodnią ysoczyzny Siedleckiej. Łosice są lokalnym węzłem komunikacyjnym, miejscem, gdzie zbiegają się trasy: Warszawa - Siedlce - Białystok, Białystok - Lublin i Warszawa - Janów Podlaski. W pobliżu przebiega linia kolejowa Warszawa - Hajnówka (stacja kolejowa Niemojki - około 6 km na północ). Łosice to dogodny punkt wypadowy dla turystów udających się na pobliskie tereny nadbużańskie.

Łosice - kulminacje moreny czołowej. Fot. Maciej Kobyliński 2002 r.

Ukształtowanie terenu i okolicy jest wynikiem działania lodowca i dzięki temu ten w zasadzie równinny krajobraz wcale nie jest monotonny. Malownicze akcenty stanowią tu liczne kulminacje moreny czołowej, widoczne także w najbliższym sąsiedztwie od strony północno-wschodniej.

Naturalna szata roślinna okolic miasta Łosice została gruntownie zmieniona i uszczuplona w wyniku intensywnej działalności gospodarczej. Z rozległych niegdyś kompleksów leśnych pozostały dzisiaj jedynie niewielkie laski wykorzystywane w celach rekreacyjnych przez mieszkańców. Większe lasy zachowały się między innymi w okolicy wsi Chotycze, Huszlew, Kornica i Mszanna oraz Rusków. Krajobrazowi okolic swoistego uroku dodają rozległe, bujne, a wiosną także i niezwykle barwne łąki w dolinie rzeki. Spotykamy na nich między innymi przytulicę błotną, kosaciec żółty, jaskier i krwawicę niepospolitą. Na brzegach rzeki Toczna rosną wierzby i czarne olchy oraz tatarak, trzcina i inne gatunki roślin wodnych.

Łosice - morena

W okolicach Łosic przeważają gleby średniej jakości, najczęściej występują gleby pseudobielicowe i brunatne wyługowane. W dolinie rzeki spotyka się gleby bagienne torfowe i mułowo-torfowe oraz mady. Najlepsze rezultaty uzyskuje się tutaj w produkcji ziemniaków. W ostatnich latach rozwinęła się także produkcja ogrodnicza i uprawa warzyw (Łosice, Sarnaki). Zasobna baza paszowa umożliwia szybki rozwój hodowli trzody chlewnej i owiec.

Łosice - kulminacje moreny czołowej

Oprócz bogatych złóż kredy, eksploatowanych w rejonie wsi Kornica oraz żwirów i piasków, wydobywanych w wielu miejscach (między innymi w pobliżu Łosic), brak na tym terenie innych bogactw mineralnych.

Rynek

Łosice - rynek
Łosice - rynek

Łosice posiadają regularny układ przestrzenny - ośrodkiem jest duży prostokątny rynek (obecnie skwer, dawniej po prostu Plac Targowy), z którego naroży wychodzi osiem ulic.

Kościół

Łosice - kościół

W pobliżu rynku przy ulicy Siedleckiej znajduje się murowany, neogotycki kościół parafialny pod wezwaniem św. Zygmunta. Zbudowano go w latach 1906-1909 na miejscu kolejnych drewnianych kościołów. Pierwszy ufundowany został przez króla Zygmunta Augusta w 1511 roku, a uposażony przez starostę łosickiego Lasotę Ożarowskiego w 1513 r. Budowę ukończono w 1516 r. Kościół ten został zniszczony w połowie XVIII w. Następny - również drewniany - powstał staraniem kasztelana podlaskiego i starosty łosickiego - Antoniego Miączyńskiego. Spłonął podczas ogromnego pożaru miasta w 1878 r. Parafię wówczas zlikwidowano, a wiernych przyłączono do parafii w Hadynowie.

Łosice - kościół

Obecną świątynię zbudowano z cegły, pozostawiając zewnętrzne ściany nieotynkowane. Trzynawowy korpus kościoła przykryty jest dwuspadowym dachem. Po bokach fasady głównej znajdują się dwie wieże o podstawie kwadratowej, złożone z trzech segmentów uskokowo zwężających się ku górze. Nad portalem nawy środkowej umieszczone jest okrągłe okno zwane różycą lub różą. Górną część fasady wypełniają schodkowe sterczyny.

Łosice - kościół

W ołtarzu głównym obraz z XVII wieku - Matka Boska z Dzieciątkiem, w ołtarzu bocznym słynący cudami obraz Matki Boskiej Przeczystej również z XVII w. We wnętrzu kilka innych obrazów o treści religijnej z wieków XVII do XIX oraz portret Tomasza Lewińskiego, proboszcza łosickiego z końca XVIII wieku, dwie rzeźby barokowe (XVIII w)., krucyfiks barokowy (XVII/XVIII w.) i tablice nagrobne: Franciszki z Bolestów Tchórzewskiej (zmarła w 1850 r.) i Franciszka Ignacego Lewińskiego biskupa podlaskiego (zmarł w 1854 r.). Ponadto liczne zabytkowe sprzęty liturgiczne, między innymi monstrancja rokokowa z 1780 roku, dwa kielichy barokowe z XVIII w., pateny z XVIII w., relikwiarze: barokowy i z początku XIX wieku oraz szaty liturgiczne dalmatyki, kapa i ornaty z XVIII wieku.

Łosice - kościół

Po bokach kościoła znajdują się dwie kaplice, również murowane z czerwonej cegły na rzucie czworoboku, nakryte dachem dwuspadowym.

Na przeciwko obok Łosickiego Domu Kultury rośnie wiąz szypułkowy - pomnik przyrody.

Łosice - klasztor

Na zapleczu kościoła dawny klasztor księży Komunistów, tzw. seminarium z pierwszej połowy XIX wieku, przebudowane później na szpital.

Kaplica św. Stanisława

Łosice - kaplica

Wychodząc z rynku ulicą l Maja (dawniej ul. Ryneczek, później ul. Polinowska) dochodzimy do niewielkiego placyku, przy którym znajduje się neogotycka kaplica cmentarna pod wezwaniem św. Stanisława z 1845 roku. Murowana z cegły na rzucie prostokąta, tynkowana, z rzeźbą św. Jana Nepomucena z pierwszej połowy XIX wieku w zwieńczeniu szczytu oraz dwiema rzeźbami barokowo-ludowymi. Płyta nagrobna Biskupa Franciszka Lewińskiego zmarłego w 1854 r.

Zalew

Łosice - zalew

Dużą atrakcją Łosic jest zalew z "wyspą łabędzi" na środku, usytuowany blisko centrum miasta.

Łosice - zalew

Jego otwarcie nastąpiło w 1966 r. Wcześniej istniał w tym miejscu jeszcze większy zbiornik wodny, zwany Wielkim Stawem Łosickim, o którym są wzmianki już z XV w., ale w w XIX w. prawdopodobnie wysechł.

Łosice - zalew

W sezonie letnim czynny jest tu bar, kąpielisko oraz wypożyczalnia kajaków i rowerów wodnych.

Park XX-lecia

Łosice - park

W sąsiedztwie park XX-lecia ze sceną, na której odbywały się zabawy taneczne i imprezy okolicznościowe.

Łosice - park
Łosice - park<

Imprez zaprzestano, ponieważ wzbudziło to protesty - park powstał w miejscu starego żydowskiego cmentarza.

"Starostwo"

Starostwo łosickie

Przy ulicy Siedleckiej znajdował się stary dwór z pierwszej połowy XIX wieku, zwany "starostwem" lub "popówką". Był to budynek drewniany, otynkowany, zbudowany na planie prostokąta, z dachem czterospadowym krytym blachą. Tutaj - według miejscowej tradycji - w mieszkaniu Wł. Czarkowskiego odbywały się w czasie powstania styczniowego narady dowódców z terenu Podlasia.

Dwór usytuowany był na niewielkim wzgórzu nad rzeką Toczna w miejscu dawnej budowli stanowiącej siedzibę starostwa i królewską stację pocztową. Więcej na ten temat można przeczytać na stronie: Historia dworu "Starostwo".

Figura przydrożna

Łosice - figura

Idąc dalej ulicą Siedlecką - przed jej skrzyżowaniem z drogą do Siedlec - możemy obejrzeć barokową figurę przydrożną wzniesioną w 1775 roku.

Około 900 metrów od centrum miasta, przy drodze wiodącej do Białej Podlaskiej, na zboczu wzgórza - cmentarz, a na nim ufundowany przez młodzież szkolną i nauczycieli pomnik poświęcony zmarłym podczas transportu w 1943 roku w Łosicach dzieciom z Zamojszczyzny.

Artych - miejsce pamięci

Łosice - pomnik

Około 1500 metrów na północ od Łosic - w Artychu - trzy niewielkie laski mieszane z przewagą sosny, o bogatym podszyciu, położone na pagórkach morenowych.

Łosice - pomnik

W nich pomnik i tablica na miejscu, gdzie Niemcy dokonali wielu egzekucji mieszkańców Łosic. Obok pomnika symboliczny grób z drewnianym krzyżem.

Łosice - pomnik

Obok duża żwirownia z wyraźnie widocznymi przekrojami warstw geologicznych.

Łosice - żwirownia Łosice - żwirownia Łosice - żwirownia

Osoby zainteresowane historią Łosic zapraszamy do działu Historia Łosic

Bibliografia:

  1. "Łosice i okolice. Przewodnik turystyczny". Ryszard Chojecki; Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej Lublin i Biała Podlaska 1983.
  2. "Dokąd w wolną sobotę i niedzielę - woj. bialskopodlaskie. Poradnik turystyczny". Adolf Mironiuk; Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej w Lublinie.
  3. "Architektura sakralna i świecka". Gazeta łosicka, styczeń 2004.
  4. "Przewodnik: Podlasie". Tadeusz Glinka, Marian Kamiński, Marek Piasecki, Krzysztof Przygoda, Andrzej Walenciak; Sport i Turystyka MUZA SA, Warszawa 1997.
  5. "Mapa topograficzna Polski: Siedlce (wydanie turystyczne)". Wojskowe Zakłady Kartograficzne, Warszawa 1997.
  6. "Powiat Łosicki". Starostwo Powiatowe w Łosicach.
powrót
Ojcowie serwisu Polinów
Łosice i okolice
Kobylińscy
południowe Podlasie
południowe Podlasie
Kobylińscy
Kobylińscy