nagłówek "Avorum respice mores" (Bacz na obyczaje przodków) – dewiza herbowa przysługująca jedynie hrabiom Ledóchowskim h. Szaława link nagłówka

Hadynów

Hadynów - kościół

Maciej KobylińskiHadynów to wieś na południu Podlasia, położona 5 km na południowy zachód od Łosic. Najstarsza parafia rzymskokatolicka na tym terenie - pierwszy drewniany kościół wzniesiony został już ok. 1410 r., a parafia erygowana została w 1413 r. O kształcie pierwszej drewnianej świątyni nie ma żadnych przekazów. W 1510 roku staraniem Szańkowskich (Bogusława, Marcina, Piotra i Stanisława) i okolicznych mieszkańców wybudowano kolejny drewniany kościół.

Hadynów - kościół

Hadynów - kościół

Obecny drewniano-murowany kościół o konstrukcji zrębowej, ufundowali zapewne właściciele wsi - biskupi łuccy na przełomie wieków XVII/XVIII.

Hadynów - kościół

W latach 1778 - 1870 został filią parafialnego kościoła w Łosicach. Był kilkakrotnie przebudowywany: restaurowany w 1862 r., przekształcony w latach 1880-1884 i powiększony w 1902 r. (część murowana).

Hadynów - kościół

Fasada świątyni (barokowa z eklektyczną) podzielona została na część murowaną i drewnianą. Część drewniana wykonana została z bali sosnowych. Dach jest dwuspadowy z więźbą drewnianą krokwiowo-stolcową i sygnaturką na środku.

Hadynów - kościół

Część murowana składa się z trzech prostopadłościanów nakrytych dwuspadowym dachem. Z jednej strony dachu znajduje się krzyż łaciński, z drugiej figura Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Nad partiami bocznymi tej części świątyni wznoszą się wieżowe hełmy w formie spłaszczonego ostrosłupa zwieńczonego latarnią z wysoką iglicą.

Hadynów - kościół

Z wyposażenia zachowały się w nim m.in. barokowe i rokokowe rzeźby, późnogotycki krucyfiks o cechach ludowych z XVI w., monstrancja zestawiona z szesnastowiecznych elementów (modus, figurka MB), pacyfikał o cechach renesansowych. Ponadto kilka zabytkowych ornatów i dwa dzwony z początków XVII w. (1607 i 1616 r).

Hadynów - nowa świątynia

Obecnie funkcję kościoła parafialnego przejęła nowa świątynia wybudowana w latach 1994-1996.

Hadynów - kamień

Przed wejściem do kościoła leży kamień, z którym wiąże się bardzo ciekawa legenda:

"Przy budowie (pierwszego?) kościoła wielce zasłużyła się swoją pracą pewna stara kobyła zwożąca z lasu drewno potrzebne cieślom. Stara klacz była ślepa, a mimo swej ułomności nie potrzebowała opieki człowieka - drogę z wyrębu do wznoszonego kościoła pokonywała sama. Kiedy dostarczyła ostatnią porcję drewna padła odciskając wcześniej w kamieniu ślad swojego kopyta. Ku jej pamięci położono tenże kamień u wrót kościoła hadynowskiego. Leży tam do dziś".

Hadynów - kamień

Tyle mówi ludowa legenda. prawda jest taka, że kamień ten jest niczym innym jak przedchrześcijańskim ołtarzem z wyrytym wgłębieniem ofiarnym. Praktyką każdej nowej, zwycięskiej religii (kultury), było stawianie na miejscu starych - swoich ołtarzy. Wycinano więc święte drzewa i stawiano bielące się świeżością krzyże, święte źródła anektowano jako swoje cudowne. Kamienie ołtarzy ofiarnych stawały się głazami z cudownie odciśniętymi stopami Matki Bożej w Licheniu, zaś tu w Hadynowie odciskiem kopyta pracowitej szkapy. Nie każdy kamień miał to szczęście. Bywały przecież kamienie z odciskiem łapy czy kopyta czartowskiego.

Hadynów - kamień

Kiedy budowano na tym niewielkim, ale charakterystycznym wzniesieniu pierwszą chrześcijańską świątynię, od dawna nie było tu za pewne czcicieli starych bogów, zostało jednak święte wzgórze ze swym ołtarzem i czczonym drzewem. Wzgórze zostało zajęte, drzewo ścięte, a kamień rzucony u wrót nowej świątyni na wieczną wzgardę i podeptanie. Co tu robi kobyłka? Kiedy zapomniano o wzgardzonej funkcji trzeba było jakoś wytłumaczyć się z tego kamienia z dziwnym śladem. Ciekawe, że przez setki lat, przy remoncie i rozbudowie starych, a także budowie nowych kościołów pamiętano, by kamień leżał u wrót świątyni. Najpierw na pogardę poganom, potem ku pamięci ślepej kobyłki.

Na cmentarzu grób uczestnika powstania styczniowego - Tomasza Wolskiego.

We wsi zachowały się jeszcze nieliczne zabytki budownictwa drewnianego (chałupy, spichlerze).

Hadynów - stodoła w Radlni Hadynów - stodoła w Radlni Hadynów - stodoła w Radlni

Na zachód od wsi nieduży las sosnowy i mała wioska Radlnia, o zabudowie charakterystycznej dla dawnych wsi drobnej szlachty na Podlasiu.

Hadynów - wiatrak

W pobliżu Hadynowa znajdują się wsie: Wyczółki, Szawły i Pietrusy, również pierwotnie zasiedlone przez szlachtę, przybyłą tutaj z Mazowsza. W okolicy Pietrus do niedawna można było oglądać stary wiatrak typu koźlak.

Hadynów - wiatrak Hadynów - wiatrak Hadynów - wiatrak Hadynów - wiatrak

Bibliografia:

  1. "Łosice i okolice. Przewodnik turystyczny". Ryszard Chojecki; Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej Lublin i Biała Podlaska 1983.
  2. "Śladami sakralnej i świeckiej architektury powiatu łosickiego". Dariusz Stasiuk; Gazeta łosicka 11/2004.
  3. "Mapa topograficzna Polski: Siedlce". Marta i Piotr Śliwińscy; Wojskowe Zakłady Kartograficzne, Warszawa 1997.
  4. "Powiat Łosicki". Starostwo Powiatowe w Łosicach.
  5. Materiały nadesłane przez Pana Artura Soszyńskiego.
powrót
Ojcowie serwisu Polinów
Łosice i okolice
Kobylińscy
południowe Podlasie
południowe Podlasie
Kobylińscy
Kobylińscy